Noodzaak om een leven lang te ontwikkelen
Werknemers moeten langer doorwerken en up-to-date blijven met hun kennis en vaardigheden. Dit geldt in het algemeen, maar zeker in technische bedrijven. Dat betekent dat werknemers voortdurend hun kennis en vaardigheden moeten kunnen bijhouden en dat hun leren aansluit bij de behoefte van de werkgever en sector. Toegankelijke scholing en maatwerk zijn kernbegrippen, maar ook dat werknemers een bepaalde mate van eigen regie kunnen voeren. Het ministerie van SZW is in Nederland verantwoordelijk voor het beleidsprogramma Leven Lang Ontwikkelen (LLO). Het ministerie van OCW en EZK volgen SZW, maar synergie ontbreekt naar de mening van Metaalunie. Daarbij zijn werkgevers en werknemers nog te weinig betrokken bij de invulling van het LLO-beleid in de praktijk, waardoor de regelingen van de overheid en wat er in de bedrijven en scholen gebeurt niet op elkaar aansluiten. Om verschillende redenen is Leven Lang Ontwikkelen van werknemers van mkb-maakbedrijven van belang:
- De arbeidsmarkt verandert in hoog tempo. Door innovaties en digitalisering veranderen beroepen en functies. Denk aan het programmeren en toepassen van robots, 3D printing of de verdere ontwikkeling van nanotechnologie, maar bijvoorbeeld ook de uitdagingen die de energietransitie met zich mee brengt. Dat vereist dat mensen steeds (nieuwe) kennis en nieuwe vaardigheden opdoen.
- In de techniek is een structureel tekort aan vakmensen. Daarom is extra aandacht voor scholing richting deze sectoren van belang.
- De maatschappij wordt steeds ingewikkelder en technologisch gedreven. Werknemers moeten steeds meer kunnen en bedrijfsprocessen overzien. Het is dan ook voor iedereen belangrijk om goed overweg te kunnen met bijvoorbeeld robots, computers en machines.
Betere aansluiting LLO op arbeidsmarkt
Metaalunie is van mening dat een betere aansluiting van LLO op de arbeidsmarkt essentieel is. Op dit moment is:
- Het overheidsbeleid te generiek. Voorbeeld is de STAP-regeling. Er is enorme dominantie van particuliere aanbieders, zoals NCOI’s en LOI. Mensen worden verleid met aanbiedingen, maar die matchen niet met wat bij hen past. We kunnen niet allemaal wandelcoach worden! Er moeten contingenten afgesproken worden voor een goede verdeling tussen sectoren als het gaat om overheidsregelingen en -gelden.
- Meer aandacht noodzakelijk voor vitale structurele kraptesectoren, zoals mkb-metaal. Noodzakelijke innovaties en digitalisering, van belang voor de aanpak van maatschappelijke problemen zoals de energietransitie en klimaat, kan alleen met voldoende goedopgeleide mensen.
- Een quick fix niet (meer) de oplossing. Er moet een structurele aanpak komen voor technische sectoren, zodat de toegang tot opleidingen en bedrijven beter kan.
Gouden Poort en beter gebruik maken van bestaande infrastructuur voor LLO
Metaalunie werkt intensief samen met onder andere Techniek Nederland, FME en Bouwend Nederland op het thema LLO. Bijvoorbeeld met het opzetten van ‘Gouden Toegangspoorten’ in de regio, waardoor mensen, die willen instromen in de techniek, sneller en beter hun weg vinden naar bedrijven en opleidingen. Voor mkb-maakbedrijven bestaat al een stevige infrastructuur om instroom te bevorderen: bedrijfsvakscholen, actief opleidingsfonds OOM en 7000 leerbedrijven (50% van het totaal aantal mkb-maakbedrijven). Gebruik deze infrastructuur nadrukkelijker.
Meer samenwerking door ministeries van SZW, OCW en EZK voor een geïntegreerd beleid
De start voor LLO begint in het onderwijs, voornamelijk in het voortgezet onderwijs. Daar wordt de kiem gelegd. Vandaaruit wordt een werknemer regisseur van zijn eigen loopbaan. Het leren moet breed geïnterpreteerd worden: dit kunnen diplomagerichte trajecten zijn, maar zeker ook het op de werkplek leren werken met bijvoorbeeld een bepaalde machine. Steeds gericht op de arbeidsmarktbestendigheid van mensen. Metaalunie vindt dat de ministeries van SZW, OCW en EZK op dit terrein sterker met elkaar moeten samenwerken en afstemmen. Er is sprake van te veel versnippering in beleid en regelingen. Bij meer integratie zou OCW juist vanuit initieel onderwijs, SZW wat betreft de aansluiting met de arbeidsmarkt en EZK wat betreft kraptesectoren, de handen in een kunnen slaan. Begin met iedereen die van school komt of een opleiding heeft afgerond, een portfolio mee te geven als start op de arbeidsmarkt en dat vervolgens bij te houden in het vervolg van iemands loopbaan. Metaalunie vreest dat anders de door het vorige kabinet al aangekondigde doorbraak op LLO uitblijft.
Gebruik O&O (OOM) bij intensiveren LLO
Metaalunie ziet een voorname rol voor OOM – het O&O fonds van mkb-metaal – bij intensivering van LLO weggelegd, omdat juist OOM voortdurend bedrijven en werknemers ondersteunt bij opleidingen, behoud en ontwikkeling van werknemers. Elke euro van de overheid kan gematcht worden met geld van de sector.