In het kort
Geef bedrijfsvakscholen een formele positie in technisch beroepsonderwijs!
Nederland kent een zeer uitgebreid netwerk van technische bedrijfsvakscholen (BVM’s). Bedrijfsvakscholen kennen verschillende varianten, maar wat ze allemaal uitstekend kunnen is het verzorgen van de praktijkcomponent van een technische mbo-opleiding voor het bedrijfsleven in de regio. Soms door opleiden op een eigen locatie, maar ook in het bedrijf of een andere locatie. Ook vervullen ze een rol in zij-instroom en bij- en doorscholing van medewerkers. Ze zijn essentieel voor het praktijkleren in metaal en een gedegen voorbereiding op werken in een van onze bedrijven. Ze hebben echter geen formele positie binnen het beroepsonderwijs, zoals een ROC, een vakschool of een particuliere mbo. Koninklijke Metaalunie pleit dan ook voor een formele positie status van bedrijfsvakscholen binnen het beroepsonderwijs, inclusief passende budgettering.
Belang bedrijfsvakscholen voor instroom vakmensen
Voor de maakindustrie bestaat een landelijk netwerk van 38 Bedrijfsvakscholen Metaal. BVM’s zijn samenwerkingsverbanden van bedrijven, al dan niet met een eigen opleidingslocatie waar:
- praktische delen van bbl-opleidingen verzorgd worden;
- vmbo leerlingen kennis komen maken met verschillende technieken en bedrijven;
- hbo-opleidingen gebruik van kunnen maken;
- bij- en doorscholing voor werknemers plaats kan vinden.
Het ROC is voor de bbl-student de plek waar hij staat ingeschreven en die verantwoordelijk is voor de examinering, maar het ROC besteedt een groot deel van de praktijk uit aan de BVM. BVM’s vormen de essentiële schakel in de regio tussen regulier onderwijs en bedrijfsleven, omdat de bedrijven zich verenigd hebben in de BVM. Hier komt de vraag van de student en school en het aanbod van het bedrijf samen. Dit draagt bij aan up-to-date onderwijs. Door de betrokkenheid van de regionale bedrijven beschikken BVM’s meestal over moderne apparatuur en machines en instructeurs met adequate kennis en passie voor techniek. Dit bevordert de instroom van studenten meer dan dat er alleen bij een ROC gebeurt. Ook hybride docentschap in het mbo kan plaatsvinden via BVM’s.
Knelpunten met betrekking tot de BVM’s
De technische sectoren hebben meer technisch geschoolde mensen nodig om de sectoren sterk te houden en bij te kunnen dragen aan maatschappelijke uitdagingen zoals de energietransitie en de klimaatdoelen. Het aantal leerlingen dat kiest voor een technische opleiding loopt, ondanks investeringen in regulier onderwijs, terug. BVM’s kunnen een nog belangrijkere rol spelen bij het keren van deze dalende trend. Metaalunie ziet wel een aantal knelpunten:
- BVM’s zijn afhankelijk van curriculaire en organisatorische keuzes die ROC’s maken. ROC’s bepalen immers het opleidingsaanbod. BVM’s zijn daar te veel van afhankelijk waardoor hun energie vaker in het overtuigen van een ROC om een opleiding in stand te houden zit, dan in het mede ontwikkelen van de opleiding en het inbrengen van innovaties vanuit de bedrijven. Dat zou juist een deel van de invulling van hun formele positie kunnen zijn.
- BVM’s zijn afhankelijk van bijdragen van ROC’s, subidies, bedrijven, provincies, etc. Dit zorgt voor onzekerheid in de continuïteit. Elke BVM moet continu de financiën regelen voor het voortbestaan. Dit is niet wenselijk en niet passend bij de bewezen positieve bijdrage aan het technisch onderwijs. Vaste overheidsfinanciering, bijvoorbeeld vanuit de mbo-bekostiging, zou hier een oplossing.
- BVM’s zijn geen gelijkwaardige partner van de ROC’s. De samenwerking is meestal gebaseerd op goede persoonlijke verhoudingen. Als er een medewerker bij een ROC wisselt, moet de samenwerking soms weer helemaal worden opgebouwd. Formalisering van de positie van BVM’s betekent dat er een formeel kader is, waarbinnen men zich tot elkaar verhoudt. Dat geeft ruimte om meer samen te doen, vooruit te kijken, werkzaamheden te integreren en samen succes te vieren.
- Als het gaat om zij-instroom, Leven Lang Ontwikkelen of arbeidsmarktbemiddeling weten organisaties zoals UWV en gemeenten de BVM’s niet te vinden. Ook daar hangt het vaak af van toevalligheden of persoonlijke contacten. De BVM’s kennen de bedrijven op hun duimpje en met een formele positie, ook op dit vlak, kunnen zij een goede rol vervullen in instroom, opleiding en matching.
Verstevig de positie van BVM’s
Metaalunie is van mening dat BVM’s veel beter benut kunnen worden om de instroom van de benodigde vakmensen in Nederland te vergroten, te behouden en beter op te leiden. Hiervoor is nodig dat de overheid:
- BVM’s een eigenstandige positie geeft in het Nederlands onderwijssysteem, naast ROC’s, vakscholen en particulier mbo.
- BVM’s mede direct gaat financieren voor hun onderwijstaak.
- In nieuwe regelingen standaard de BVM’s benoemd als regionale samenwerkingspartner bij de uitvoering, zoals bijvoorbeeld het UWV bij arbeidsmarkt- en zij-instroomprojecten, het Sterk TechniekOnderwijs voor vmbo en de oriëntatie en voorlichting richting mbo, organisatie van mbo-onderwijs, hybride docentschap en doorstroom naar hbo.