In het kort
De Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) stamt uit 1995 en bevat bepalingen met betrekking tot het mbo-onderwijs. In de WEB zijn de basis beginselen en spelregels van het mbo-onderwijs in Nederland neergelegd. De WEB bepaald alle relevante zaken met betrekking tot vakopleidingen. Tevens beschrijft de wet de rol en betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het beroepsonderwijs. De WEB is daarom voor Metaalunie van belang. De wet is op een aantal punten echter wel aan herziening toe. Zo zou de WEB niet alleen het mbo moeten betreffen, maar de hele keten van het beroepsonderwijs – vmbo-mbo-hbo – en ook het onderwijsaanbod.
WEB
De WEB regelt de bundeling van verschillende vormen van beroepsonderwijs en volwasseneneducatie in 44 regionale, 18 agrarische opleidingencentra, 13 vakscholen (bijvoorbeeld grafische lycea) en 8 overige opleidingsinstanties. Naast het beroepsonderwijs vallen ook de volwassenen (basis)educatie, het vavo (voortgezet algemeen volwassenenonderwijs) en het cursorisch onderwijs onder de wet. De WEB heeft helaas geen betrekking op hbo en vo. De wet regelt de organisatie en de bekostiging van het betreffende onderwijs, door de formulering van o.a. instellingstaken en kwaliteitseisen (incl. personeel). Ook erkenning van opleidingen, exameninstellingen, een zorgstructuur en de planning van het onderwijs behoren hiertoe.
Bedrijfsleven praat mee over inhoud en vorm onderwijs
Met de WEB is tevens geregeld dat het bedrijfsleven meepraat en meebeslist over de inhoud en de vorm van het onderwijs. Grotendeels vindt dit plaats in het verband van de Stichting Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven (SBB). In de praktijk betekent dit dat onderwijs en bedrijfsleven beroepsopleidingen samen vormgeven en vastleggen in kwalificatiedossiers.
Beperkingen met betrekking tot de WEB
Als gevolg van terugloop van de studentenaantallen, het leven lang ontwikkelen (LLO) en innovaties in bedrijven, komen de laatste jaren met betrekking tot de WEB een aantal beperkingen aan het licht. Deze beperkingen zijn (en nemen in omvang toe):
- Aansluiting technische opleidingen met praktijk en met innovaties in bedrijven
Mogelijkheden voor aansluiten van technische opleidingen bij steeds veranderende beroepen en vaardigheden zijn heel beperkt. Technisch beroepsonderwijs zal steeds meer in een zogenaamde hybride vorm plaatsvinden met meer betrokkenheid in tijd, geld en inhoud van het bedrijfsleven. Dit zou alleen vanuit artikel 11 kunnen worden geregeld als het gaat om pilots, maar echte implementatie kan niet in de huidige WEB. Ook is de doorlooptijd van het veranderen van kwalificatiedossiers een beperking. Kwalificatiedossiers kennen een periodiek onderhoud (elke 4 jaar), maar tussentijdse aanpassingen zijn niet mogelijk, noch is het mogelijk om een kwalificatie op te splitsen in verschillende modules.
- Bekostingsproblemen
Bekostiging (artikel 2) heeft alleen betrekking op de scholen en niet op het bedrijfsleven. Bij hybride onderwijs voor techniek zal een groter deel van de bekostiging ten goede moeten komen aan de bedrijven, omdat daar ook de kosten gemaakt worden. Ook de hoogte van de bekostiging verschilt per opleiding. Dat kan voor een school een overweging zijn om een opleiding wel of niet aan te bieden.
- Onderwijsaanbod
Onderwijsaanbod (artikel 6) heeft ook alleen betrekking op de scholen en op het ministerie van OCW (en dus de minister). Zij bepalen of een opleiding in het schoolaanbod komt. Het bedrijfsleven heeft hier geen zeggenschap ook al is er een arbeidsvraag in het omliggende bedrijfsleven.
- Reikwijdte WEB
De reikwijdte van de WEB gaat niet ver genoeg. Andere en nieuwe technische onderwijsvormen zoals hbo, Techniekhavo, zij-instroom en LLO vormen steeds vaker onderdeel van het technisch beroepsonderwijs, maar vallen niet onder de WEB. Het bedrijfsleven en onderwijs geven de opleidingen niet samen vorm en daarmee komt de aansluiting op de arbeidsmarkt en de samenhang van opleidingen onvoldoende tot stand.
Aanpassing WEB noodzakelijk voor nieuw en flexibel onderwijsaanbod
De WEB is naar de mening van Metaalunie toe aan aanpassing om er voor te zorgen dat het een rol speelt in de hele onderwijsketen van het technisch (beroeps)onderwijs. Concreet bepleit Metaalunie de volgende aanpassingen:
- Artikel 1: uitbreiding van de reikwijdte van de WEB naar de hele keten van beroepsonderwijs.
- Artikel 2: aanpassen met betrekking tot de bekostiging. Een deel van de bekostiging, die nu nog rechtstreeks naar de scholen gaat, zou rechtstreeks naar de opleidende bedrijven en/of bedrijfsvakscholen moeten gaan.
- Artikel 6: onderwijsaanbod aanpassen. Ook bedrijfsleven krijgt (mede)beslissingsbevoegdheid over het daadwerkelijk aanbieden van opleidingen vanuit een opleidingslocatie.
- Artikel 11: bepalingen over implementatie van pilots opnemen, ook als dit leidt tot majeure veranderingen in het onderwijsaanbod.