Waar je het werk van een timmerman direct op het netvlies hebt, is dat bij vakmensen in dak- en gevelbekleding veel minder duidelijk. ‘Ons vak is onbekend’, zeggen branchemanager Dumebo DWS Fred Vasquez én eigenaren John Schuten  en Joeri Rocks van Metaalbouw TSV bv uit Nieuw-Buinen (Drenthe). De onbekendheid levert onder meer een opleidings- en arbeidsmarktvraagstuk op. Best bijzonder, want wie door Nederland rijdt, ziet niet anders dan dak- en gevelsystemen.

Het nieuwe stadion van Cambuur. Een nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek. Een brandweerkazerne in Eelde. Een centrale om bruggen te bedienen in Leeuwarden. Datacenters voor bedrijven als Google. Maar ook allerhande woningbouwprojecten. Ze zijn allemaal bekleed met dak- en gevelbekleding van Metaalbouw TSV uit Nieuw-Buinen.
Rijd door Nederland en de goede kijker ziet een aaneenschakeling van metalen dak- en gevelbekleding. Een branche volop in ontwikkeling. Onder meer als gevolg van incidenten. In 2017 bijvoorbeeld brak in de Londense Grenfelltoren een grote brand uit omdat de gevels brandgevaarlijk bleken en de isolatie niet deugde. Of denk aan platen die van gebouwen waaien bij zware stormen. Of de daken van voetbalstadions als Twente en AZ die inzakten vanwege constructiefouten. Kwaliteit is prioriteit. Schuten: ‘Neem een stadion als Cambuur, met heel grote oppervlakten. Dat vergt veel rekenwerk.’

Best complex
Als eigenaar Schuten en zijn opvolger (en tevens schoonzoon) Rocks ons rondleiden door het bedrijf (waartoe ook de naastgelegen plaatzetterij Drentse Poort hoort), stoppen ze als eerste bij de 3D-tekenafdeling. Rocks: ‘Een gevel- of dakelement is an sich geen rocket science. We kopen die platen in en ze worden direct naar het bouwproject gestuurd, waar onze mensen – in totaal vijftig fte – ze monteren.’ In de productiehal in Nieuw-Buinen zijn maar een paar van de vijftig medewerkers te vinden. De meesten zijn vrijwel altijd op locatie aan het monteren. Rocks: ‘Het draait in onze branche vooral om voorbereiding, detaillering en engineering. Is de isolatie goed en veilig? Is de ventilatie oké? Sluit alles – ook in architectonisch complexe projecten – goed op elkaar aan? Dak- en gevelbekleding is best complex.’ In de productiehal in Nieuw-Buinen zijn ze dan ook vooral bezig met de “laatste stukjes”: de verbindingen tussen de platen, de aansluitingen. Schuten: ‘Er is in de laatste twintig jaar veel veranderd in onze wereld, met name op het gebied van esthetiek en brandveiligheid. Het aantal voorschriften en regels is enorm gegroeid. Het is een echt vak, waarbij met name planning een cruciale rol speelt.’ Rocks: ‘Je bent onderdeel van een bouwteam. Als wij er niet op tijd zijn, kan bijvoorbeeld het afbouwen niet beginnen.’

Circulair werken
Bij TSV leveren en monteren ze zowel dak- en gevelbekleding van staal en aluminium als van aluminium composiet. Gevraagd naar het waarom van de keus voor dak- en gevelbekleding versus bakstenen, zegt Schuten: ‘De keuze van de architect is vaak bepalend. Qua kosten is het echt  heel afhankelijk van wat je wilt, maar dak- en gevelbekleding is wel veel minder onderhoudsgevoelig. Je kunt ook sneller werken en de mogelijkheden in ontwerp zijn bijna oneindig.’ Een trend die ze bij TSV onder meer zien, is dat er steeds meer aandacht komt voor circulariteit. Rocks: ‘We kennen de samenstelling van de materialen die we gebruiken. Stel dat we daken moeten vervangen, dan weten we exact waar het oude materiaal uit bestaat en kunnen we het hergebruiken. Dat is nog wel echt iets voor de toekomst, omdat gebouwen en gevelbekleding lang meegaan. Momenteel kunnen we nog maar 5 tot 6 procent van plaatwerk hergebruiken, maar dat gaat groeien. Opdrachtgevers schrijven duurzaam en circulair werken ook steeds vaker voor. Zeker overheden zijn daar volop mee bezig. Het mooie van plaatwerk is dat je het tegenwoordig in allerlei geprinte designs kunt opleveren.’
 

‹‹ Het is een echt vak, waarbij met name planning een cruciale rol speelt ››
 

Dumebo DWS
TSV is lid van Dumebo DWS, de branchevereniging voor specialistische aannemers voor metalen dak- en gevelsystemen. Branchemanager vanuit Koninklijke Metaalunie is Fred Vasquez. Wat zijn volgens hem de belangrijkste thema’s en uitdagingen voor deze branche? ‘Kwaliteit, regelgeving, duurzaamheid en opleidingen/ arbeidsmarkt.’ Wat betreft dat laatste zegt Schuten: ‘Ons vakgebied is onbekend. Het is – anders dan bijvoorbeeld voor timmermannen geldt – geen vak op school. We leiden zelf op in een nichemarkt. We hebben een recruiter die speciaal vier dagen voor ons aan het werk is om de zichtbaarheid op de scholen te vergroten.’ Vasquez: ‘We hebben als branche vooral problemen met de instroom van toekomstige monteurs. We hadden een mbo-niveau 2 bbl-opleiding centraal in Nederland en hebben 150 monteurs opgeleid, maar dat was voor veel mensen toch, logistiek gezien, te ver weg. We proberen het nu regionaal wel weer op de opleidingsagenda van onder meer ROC’s/het vmbo te krijgen, maar het blijft lastig. Er is geen doorlopende leerlijn.’

Rocks werkte een aantal jaren in de landbouwmechanisatie in Canada. Toch werd hij terug gezogen naar Drenthe en gaat hij de taken van Schuten, als leider van het bedrijf, overnemen. ‘Het mooie van dit bedrijf is dat je mooie dingen kunt maken. En het is een branche met toekomst.’ Waar denkt hij over vijf jaar te staan? ‘Dan zijn we zeker gegroeid. We willen meer in onderhoud gaan doen en ook nog meer als partner van klanten optreden. Samen projecten ontwikkelen. En meer circulair. Minder afval en meer hergebruik. Dat is echt de toekomst.’

CSRD-proof werken
Dumebo DWS bestaat uit 23 leden en zes buitengewone leden. Er waren meer leden, maar een aantal haakte af omdat ze nog niet klaar waren voor het nieuwe keurmerk voor metalen dak- en gevelbekleding: Keurmerk Dak- en Gevelborg. Vasquez: ‘Je ziet dat we steeds meer moeten vastleggen. Je moet bijhouden wat er bijvoorbeeld aan toxische stoffen in producten zit en wat de CO2-belasting is. Je krijgt er als bedrijf een soort duurzaamheidsboekhouding bij. Grote, 500+-bedrijven moeten voldoen aan de internationale CSRD-regels (corporate sustainability reporting directive, red.). Die bedrijven eisen dus bijvoorbeeld ook van kleinere toeleveranciers, zoals die actief zijn in onze branche, dat ze CSRD-proof werken. Moet je dat zelf al niet doen, dan leggen je opdrachtgevers het dus wel op. We verwachten dat duurzaamheidsrapportages in de toekomst belangrijker worden dan financiële.’

Kwaliteit
Vanuit de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen moet de markt voor nieuwbouw (gevolgklasse 1) met ingang van 2024 aantoonbaar maken dat er minimaal voldaan wordt aan de technische eisen van het Besluit Bouwwerken Leefomgeving Aannemers krijgen door deze wet meer verantwoordelijkheid voor de geleverde kwaliteit. Het nieuwe borgingsstelsel eist dat deelnemers aan het bouwproces aantoonbaar kwaliteit leveren. Vasquez: ‘Dumebo DWS ziet dit als een kans en heeft daarom – vanuit kennis en ervaring vanuit de branche en met de Kwaliteitsrichtlijn Metalen Gevels en Daken als basis – het keurmerk Dak- en Gevelborg ontwikkeld. Vanuit een risico-inventarisatie-benadering die tevens door borgers wordt toegepast, zijn er voor diverse dak- en wandsystemen controleformulieren opgesteld, met controlepunten waaraan een gecertificeerd lid moet voldoen.’

Als gezegd heeft het Keurmerk Dak- en Gevelborg Dumebo DWS leden gekost, maar Vasquez hoopt dat die in de toekomst terugkeren. ‘Als borgers vanuit verschillende kwaliteitsborgsystemen vragen gaan stellen die ingrijpen op de bedrijfsvoering, zal het werken met een Keurmerk efficiënter en daarmee kostenverlagend werken. Door het Keurmerk zullen zich ook nieuwe leden melden, dat zien we nu al gebeuren.’