Een letterlijk schoolvoorbeeld van hoe een vmbo en bedrijven met elkaar kunnen en zouden moeten samenwerken, is te vinden op het Technisch en Maritiem College Velsen. Door stages, bedrijfsbezoeken, gastlessen van bedrijven en nog veel meer, was er al een hechte band met de bedrijven in de regio. Maar sinds de oprichting van de Stichting Vrienden van het Technisch en Maritiem vmbo Velsen – in 2023 – is er sprake van directe ondersteuning.

De vele tientallen bedrijven uit de regio die zich erbij hebben aangesloten, doneren jaarlijks een bedrag waarvan stofjassen, overalls, vei­ ligheidsschoenen, veiligheidsbrillen, examen­ kosten voor het VCA­diploma en de inhoud van de gereedschapskist voor BWI­leerlingen wor­ den betaald. Ook de aanschaf van inventaris, het verzorgen van gastlessen of het ontvangen van leerlingen in het bedrijf zijn voorbeelden van activiteiten van de stichting. Zo wordt de technische opleiding voor iedereen bereikbaar.

Morele verplichting
Anouk Blok is eigenaar/founder van Metaalunielid Blok System Supply bv en bestuurslid van de stichting en heeft met het college, waar het interview plaatsvindt, ook een persoonlijke band. ‘Mijn vader heeft hier op school gezeten en is zelfs de beste leerling van zijn jaargang geworden’, vertelt ze trots. ‘Hij begon in 1985 voor zichzelf. Eigenlijk een succesverhaal, ontstaan op dit college.’ Inmiddels levert haar bedrijf totaaloplossin­ gen aan OEM’s in verschillende markten, met diverse toepassingen. Zoals UVC­desinfectie­ robots, drones, schakelkasten, gerobotiseerde palletwagens, verkeersveiligheidsapparatuur en laspersen.

Het stukje historische achtergrond en een enthousiaste oproep van Frank Out, directeur van het college en voorzitter van de stichting, gaf voor haar en haar bedrijf de doorslag om zich aan te sluiten bij de stichting. Al is de drive vooral ingegeven door het besef dat technisch onderwijs en bedrijfsleven niet zonder elkaar kunnen. ‘Bedrijven staan te springen om technische vakmensen. Het technisch onder­ wijs moet daarom laagdrempelig zijn, omdat bedrijven niet zonder die instroom kunnen. Dan is het bijna een morele verplichting je aan te sluiten bij de stichting.’

Eén smaak
En welk bedrijf wil nu niet nauw betrokken zijn bij een school die een complete technische opleiding biedt? ‘Het unieke karakter van deze school is, dat we eigenlijk maar één smaak hebben: techniek’, vertelt Out. ‘De leerlingen krijgen al vanaf de eerste klas tien uur tech­ niek per week. Dat kan omdat we helemaal gespecialiseerd zijn in techniek. Specialisatie is vaak een risico, maar voor ons is het een kracht.’ Dat blijkt ook uit de cijfers. Out: ‘Het aantal aanmeldingen is het afgelopen jaar met maar liefst 30% gestegen. We groeien tegen de verdrukking in. De laatste jaren was er landelijk namelijk steeds een daling van het aantal vmbo­leerlingen te zien.’

Over de band met bedrijven: ‘In het eerste leerjaar is er al een kennismaking met de arbeidsmarkt, in het tweede jaar kiezen de leerlingen hun profiel en zijn er wederzijdse bezoeken aan bedrijven. En in het vierde leerjaar zijn er 38 maandagen waar ervaring kan worden opgedaan. En natuurlijk zijn er regelmatig excursies en gastlessen.’

Ondernemersontbijt
Quirien van Ojen, staffunctionaris Projecten/ STO­coördinator van het college en stich­ ting­secretaris, vertelt dat er zich inmiddels 43 bedrijven bij de stichting hebben aangesloten. ‘Tijdens een door het college georganiseerd ondernemersontbijt heeft zich weer een flink aantal bedrijven aangemeld. Het ontbijt is een van de momenten waarop een vriend van de stichting weer een vriend kan meebrengen. We houden zo de drempel om een toekomstige vriend te verbinden, zo laag mogelijk. Ook worden vooraf de inschrijfformulieren al bijna helemaal voor ze ingevuld. Blok: ‘Niemand kan eigenlijk “Nee” zeggen op de vraag: “Vind je het belangrijk dat je kunt vissen in een goed gevul­ de vijver met technisch personeel?” Het is meer de onbekendheid met de stichting waardoor bedrijven zich nog niet hebben aangemeld.’

De vrienden van de stichting zijn overigens niet alleen bedrijven als Blok Systems Supply, zzp’ers of grotere ondernemingen als Tata Steel. Ook de gemeente Velsen heeft zich aangesloten. Van Ojen: ‘We hebben zelfs een juridisch adviesbureau als vriend, dus we zoeken het zo breed mogelijk.’ Out: ‘We vinden alle vrienden allemaal even belangrijk. Je moet vooral niet te koop gaan lopen met Tata, want dan denken mkb­bedrijven dat ze niet nodig zijn. Maar dan mis je als mkb’er wel de aanslui­ ting met ons college. En bedenk: in deze regio is het mkb voor een heel belangrijk deel gevuld met oud­leerlingen van dit college.’

Techniek promoten
Het geld van de stichting komt alleen maar ten goede aan de leerlingen. Maar dan moeten die wel enthousiast gemaakt worden voor het college. Daarom wordt ook veel tijd en geld gestoken in de promotie van techniek en het college. Van Ojen: ‘We krijgen jaarlijks zo’n 3.500 basisschoolkinderen over de vloer. Die draaien een ochtend mee in de Hotspot Smart Technology. Ze gaan aan de slag met VR­brillen, met programmeren en de green screen. Of ze maken in het Techlab een werkstuk. Vaak komen ze in groep 7 en in groep 8 twee keer. We gaan ook elke week naar basisscholen toe met een Technobus. En voor individuele kinde­ren zijn er doe­middagen en is er een Techclub.

Door dit alles stijgt het aantal kinderen dat voor onze school kiest.’ Wat daarbij ook helpt, is om als school aantrekkelijk te blijven. Out: ‘Daarom hebben we geïnvesteerd in het updaten van ons machinepark en het uitbrei­ den en moderniseren van de lasersnijders en laserprinters, en dus VR­brillen en program­ ma’s. Maar je vindt hier ook elektrische auto’s en nieuwe garagebruggen.’ De investeringen zijn voor een groot deel gefinancierd vanuit het programma Sterk Techniek Onderwijs (STO).

De hamvraag is hoe groot eigenlijk de vinger in de pap is van bedrijven die participeren in scholen. Bedrijven vinden namelijk vaak dat het technisch onderwijs niet aansluit op hun vraag. Blok: ‘Je moet dat eigenlijk naar bedrijven terugkaatsen. Die moeten zich meer inleven en inlezen in hoe het onderwijs is ingericht en daar zelf aansluiting op vinden. Wij ontvangen jaarlijks busladingen leer­ lingen. Maar dat is wel een mindset. Wij zijn ook een leerbedrijf. We hebben een cultuur waarbij iedereen die van school komt en de basis heeft meegekregen, bij ons in een warm bad terechtkomt. Ze krijgen een buddy die ze verder opleidt. We hebben niet voor niets ook zij­instromers rondlopen. Onze deur staat voor iedereen open.’

Afstand scholen en bedrijven zo klein mogelijk
Out: ‘Ik praat vaak met ondernemers over ons curriculum. Ooit begon zo’n gesprek met de opmerking: “Vroeger leerden ze nog wat, maar tegenwoordig kunnen ze geen hamer meer vasthouden.” Dan stelde ik voor eerst een rondje door de school te lopen. Na afloop slikten ze die opmerking snel in.

Let wel: we hebben een grotere maatschappe­ lijke opdracht dan alleen het opleiden van vakmensen. We moeten ook goede burgers afleveren die toevallig een technisch vak gaan uitoefenen. Dus ja, ze leren hier veel over techniek, maar ze leren ook over mens en maatschappij, wiskunde en natuurkunde en ze krijgen het vak burgerschapsvorming. Natuurlijk verdiepen wij ons in wat er leeft in deze regio en wat de vraagstukken zijn van de bedrijven op het gebied van mechatronica en elektrotechniek.’ Van Ojen: ‘De afstand tussen bedrijven en scholen moet zo klein mogelijk zijn. En dat bedoel ik letterlijk. We moeten zoveel mogelijk bij elkaar over de vloer komen. Daarom betrekken wij in elk leerjaar het bedrijfsleven bij het onderwijs.’

Meer weten over – of vriend worden van – de Stichting Vrienden van Technisch en Maritiem vmbo Velsen? Kijk op www.technischcollegevelsen.nl > Samenwerking