Toenmalig Minister Blok voor Wonen en Rijksdienst heeft recentelijk een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Het betreft ‘Wijziging van de Woningwet, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en het Burgerlijk Wetboek in verband met de invoering van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen en de versterking van de positie van de bouwconsument’.

In de volksmond ook wel Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, genoemd. Hierdoor zullen een redelijk groot aantal bouwwerkzaamheden vergunningsvrij worden. De wet moet nog worden aangenomen in Tweede en Eerste Kamer en zal, als dat gebeurd, vermoedelijk pas over 1 jaar in werking treden.

Waarom is de nieuwe wet belangrijk?
De bouwsector heeft een aantal jaar geleden aangegeven dat het beter is om toezicht op de bouwplannen en het bouwproces te privatiseren. Een in de politiek altijd gevoelige term. Uitspraken die indertijd aanleiding vormde om hier aan te denken waren:

-      Gemeentelijk bouwtoezicht heeft niet meer de kwaliteit om bouwplannen inhoudelijk te toetsen.

-      Bouwwerken worden nooit conform de vergunning die vooraf wordt verstrekt gebouwd.

-      De kwaliteit van bouwen kan beter.

-      De bouwconsument heeft een relatief zwakke juridische positie.
 

De wetswijzingen beloven hier een wezenlijke verbetering te realiseren of er zelfs een eind aan te maken.

Wat gaat er veranderen?
Als het wetsvoorstel aangenomen wordt, gaat de gemeentelijke Bouw en Woning Toezicht de bouwplantoets bij vergunningverlening vooraf, niet meer uitvoeren. De bouwtechnische toets vooraf wordt vervangen door een ander stelsel. Daarbij wordt vooraf, tijdens en bij oplevering de bouwkwaliteit gecontroleerd en geverifieerd (lees: geborgd) door een projectonafhankelijk borger. Deze borger voorziet het verplicht door de bouwer op te stellen As-built dossier van een verklaring dat het op te leveren bouwwerk voldoet aan de eisen in het Bouwbesluit 2012. De gemeente blijft in dit stelsel de instantie die de omgevingsvergunning afgeeft en eventueel welstand beoordeelt. De controle vooraf wordt, met andere woorden, vervangen door een verklaring achteraf dat het bouwwerk voldoet aan de eisen die de wet er aan stelt. De opdrachtgever van een bouwwerk moet vooraf de projectonafhankelijk borger kiezen. Daarnaast moet een borgingssysteem worden gekozen dat is toegelaten om het type bouwwerk dat gebouwd wordt te borgen. Er bestaan verschillende type bouwwerken. Deze worden ingedeeld in risicoklassen. Het hiervoor beschreven stelsel wordt ingevoerd in de laagste risicoklasse, die voornamelijk bestaat uit woningen en kleinere utiliteit zoals hallen met kleine kantoren.

Kwaliteit voorop
Borgers moeten zich kwalificeren om het te gebruiken borgingssysteem te mogen toepassen. Het nieuwe stelsel wordt gecontroleerd door een landelijke overheidsinstantie. Deze instantie gaat ook de borgingssystemen evalueren voordat zij worden toelaten tot het nieuwe stelsel. Door wijzigingen van het Burgerlijk Wetboek wordt de rechtspositie van de niet-professionele bouwconsument belangrijk verbeterd. Aansprakelijkheden worden helder toebedeeld en worden vergelijkbaar met normale B-to-C rechtsverhoudingen.

Standpunt Metaalunie 
De komende tijd wordt hard gewerkt aan het realiseren van een borgingssysteem dat zich specifiek richt op het borgen van productie-/opslaghallen, al dan niet met kleine kantoren. Metaalunie heeft met een aantal gerenommeerde partners besloten dit systeem te willen realiseren en te laten gebruiken door borgers die zich daarvoor kunnen kwalificeren. Een dergelijk specifiek borgingssysteem is bijzonder efficiënt en kan door de inzet van branche kwaliteitssystemen alleen nog maar efficiënter worden. Branches, met een eigen robuust kwaliteitssysteem hebben op een deelgebied, zijn uitgenodigd om te worden opgenomen. De wet moet nog worden aangenomen in Tweede en Eerste Kamer en zal, als dat gebeurd, vermoedelijk pas over 1 jaar in werking treden. In de tussentijd zal Metaalunie met haar partners pilots draaien met het eigen borgingssysteem. Op die manier proberen we de toelating voor het MetaalBorg systeem binnen te hebben, zodra echt volgens het nieuwe stelsel gewerkt moet gaan worden. 

Wat betekent dat concreet?
Als de wet wordt aangenomen en u gaat u binnenkort bouwen, dan wordt u geconfronteerd met de gevolgen van deze wetswijzigingen. U krijgt de keuze voorgelegd een borger te kiezen en een systeem volgens welke die borger moet gaan werken. Naast de aannemer, krijgt dus ook een borger een opdracht van u om de kwaliteit van uw bouwproject te borgen. U mag niet starten met bouwen alvorens u de gemeente (het bevoegd gezag) in kennis heeft gesteld van uw keuze voor borgingssysteem en borger. U ontvangt bij oplevering van uw bouwer een as-built dossier en van uw borger een verklaring dat het bouwwerk aan de eisen van het bouwbesluit voldoet.

U kunt bij opdrachtverstrekking aan de borger overeenkomen, dat hij ook eventuele privaat afgesproken eisen boven de eisen van de wet uit, gaat borgen. In dat geval moet u waarschijnlijk meer betalen, maar krijgt u ook meer zekerheid dat die eisen naar behoren worden gerealiseerd in het bouwwerk.

Nog niet helemaal duidelijk is of de Bouwleges die de gemeente in rekening brengt ingrijpend zullen dalen als gevolg van de invoering van dit nieuwe stelsel. De verwachting is dat dit met een significante reductie gepaard zou moeten gaan.