Eerlijker balans heffingen/baten voor mkb
Subsidies zijn er sinds jaar en dag in allerlei soorten en maten. Metaalunie vindt dat subsidies geen doel op zich zijn, maar dienend aan een maatschappelijk doel: het algemeen belang. Ondernemers in het mkb leveren een relatief grote bijdrage aan die maatschappelijke doelen (bijvoorbeeld omvang werkgelegenheid en het ondersteunen van de lokale gemeenschap), maar betalen ook het grootste deel van de heffingen waarmee de subsidies gefinancierd worden. Na het herverdelen van de belastingopbrengsten blijkt nog te vaak dat de mkb-ondernemer in de eindbalans van belastingen en subsidies een nettobetaler is van de verduurzaming van het brede bedrijfsleven. Van vrijstellingen op de heffingen is voor het mkb, anders dan voor de allergrootste industrieën, al helemaal geen sprake. Dat moet nog eerlijker. Het is positief dat de financiering van Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE) door het mkb nu iets meer in evenwicht is met de mate waarin het mkb van deze regeling gebruik maakt. De heffingen voor het mkb moeten echter nog verder omlaag en/of de overheidsbijdrage in duurzame investeringen door mkb-ondernemers moet navenant omhoog.

Optimaal overheidsbeleid zonder heffingen en subsidies
Metaalunie is overigens van mening dat het streven van de politiek er altijd op gericht moet zijn dat er een zodanig instrumentenmix ontstaat, zodat er ook zonder heffingen en subsidies de maatschappelijke doelen maximaal worden behaald. Dat vereist een heldere visie en doelstellingenpakket met daaraan gekoppeld een lang en bestendig tijdpad met een gedifferentieerde mix van normstelling en middelen. Een ondernemer kan er dan op rekenen en vertrouwen dat de parameters waarop hij zijn investeringsbeslissing neemt tijdens de wedstrijd niet worden gewijzigd. Vooruitlopend op dat ideale eindplaatje pleit Metaalunie nu al voor meer kaderstellende wet- en regelgeving (bijvoorbeeld m.b.t. recyclet content van materialen en de duurzaamheid van) waarbij er tijdelijk subsidie wordt gegeven om de onrendabele top te overbruggen. Daarbij komt er een gelijktijdige stop op nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van energiebesparing met subsidies voor daarmee verband houdende adviestrajecten.     

 
Benodigde instrumenten voor verduurzaming mkb
Om te zorgen dat alle ondernemersgroepen van het brede mkb versneld nieuwe stappen kunnen zetten richting verduurzaming, past het om met gericht beleid te komen. Bestaande en nieuwe instrumenten en faciliteiten dienen daarop aan te sluiten. Metaalunie vindt dan dat:

• ondernemers die in energiegebruik vergelijkbaar zijn met huishoudens in de wijkaanpak en het isolatieprogramma betrokken moeten worden;
• het kleinere mkb met gericht advies en ondersteuning in de uitvoering ontzorgd moet worden;
• een mkb-luik in de Versnelde klimaatinvesteringen industrie (VEKI) gerealiseerd moet worden, zodat de grote mkb-bedrijven en de mkb-industrie hun verduurzamingsprojecten met langere terugverdientijden kunnen realiseren; en
• de fiscale Energie-investeringsaftrek (EIA) moet worden verbreed, zodat ondernemers financieel tegemoet worden gekomen in het nemen van energiebesparende maatregelen.

Mkb’ers vergelijken met huishoudens
Trek de gemeentelijke ondersteuning en Rijksprogramma’s voor huishoudens door naar bedrijven die in energiegebruik vergelijkbaar zijn met huishoudens. Dit houdt in dat deze groep bedrijven kunnen meedoen in de wijkaanpak en het nationale isolatieprogramma (net als met de warmtepompen). Net als huishoudens zijn deze kleine werkplaatsen, kantoren en winkels met een goed geïsoleerd gebouw en een duurzame warmtevoorziening geholpen.

Ondersteunings- ontzorgingsprogramma mkb intensiveren
Veel ondernemers in het mkb-metaal hebben machines met een specifiek en hoger energiegebruik, zoals een lasersnijder of exenterpers, naast meer generieke toepassingen zoals verlichting en verwarming. Om op dit vlak te verduurzamen, zijn sectorspecifieke maatregelen nodig. Deze ondernemers hebben daarom behoefte aan een (gestandaardiseerd) advies dat past bij hun sector. Ook is het van belang dat het duurzaamheidsplan haalbaar is om in de komende jaren te kunnen uitvoeren. De huidige Subsidieregeling Verduurzaming Mkb (SVM) richt zich op energieadviseurs. Hoewel zij in (sommige) gevallen goed en passend advies kunnen leveren, zijn er ook nadelen. Zo blijft de kennis bij de individuele adviseurs en treedt er geen lerend effect op bij de branche- of ondernemersvereniging. Ook zijn deze adviseurs niet noodzakelijk verbonden met de bedrijfspraktijk van de ondernemer. Om te zorgen dat bedrijven duurzaamheidsplannen kunnen opstellen en uitvoeren, is een uitvoeringsprogramma nodig dat het mkb daarin ondersteunt en waarvan het eigenaarschap ook bij dat mkb ligt.

Er moeten ondersteunings- of ontzorgingsprogramma’s opgezet worden waarin branche- en ondernemersverenigingen een centrale rol krijgen. Hierdoor ontstaat een leereffect en kennis die gestoeld is op de ondernemerspraktijk. Zo worden ondernemers echt bereikt. Dit programma moet bestaan uit de volgende componenten: 

• een stimuleringsregeling voor advies en procesbegeleiding verbreed naar de brancheverenigingen;
• fiscale ondersteuning bij te nemen energiebesparende maatregelen door een verbrede EIA-lijst; en
• voldoende beschikbare financieringsopties waaronder Qredits.

Mkb-luik in de VEKI-regeling noodzakelijk
De huidige regeling Versnelde klimaatinvesteringen industrie (VEKI) is succesvol, maar (mede door het succes) snel uitgeput. De huidige regeling geeft een investeringssubsidie (CAPEX) van 30-50% op investeringen in energiebesparing, CO2-reductie, lokale energie-infrastructuur of recycling. Investeringen die in meer dan vijf jaar zijn terug te verdienen, komen in aanmerking. Het voordeel van de VEKI ten opzichte van de fiscale instrumenten is dat de ondernemer een hoger percentage (30-40%) op de investering vergoed krijgt waarmee het aantrekkelijker is om een projectaanvraag te doen. Metaalunie pleit voor een ‘mkb-luik’ door een aantal aanpassingen van de huidige VEKI: 

• Begroot structureel meer budget voor de VEKI. Vergroot het budget van de VEKI van 138 miljoen naar 250 miljoen euro per jaar;
• Breng een “schot” aan waarbij een deel van de middelen beschikbaar is voor kleinere bedrijven en investeringen. Dan kunnen bedrijven uit alle categorieën versneld verduurzamen.
• Verlaag de ondergrens van de subsidie voor projecten van 125.000 naar 25.000 euro, zodat ook kleinere projecten in aanmerking kunnen komen.

Tegemoetkoming maatregelen via energie- en milieuaftrek uitbreiden
Met VNO-NCW en MKB-Nederland is Metaalunie blij dat het kabinet de budgetten voor de EIA en Milieu- investeringsaftrek (MIA) vanaf 2023 verhoogt met respectievelijk 100 en 50 miljoen euro per jaar. Daarmee krijgen ondernemers meer ruimte om te investeren in energiezuinige en milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen. Inherent aan deze regelingen is dat ondernemers winst moeten maken om de investeringsaftrek direct te kunnen verzilveren. De effectiviteit van de regeling kan worden verbeterd door:

• de achterwaartse verliesverrekening te verruimen. Op die manier zijn ook ondernemers die wel willen verduurzamen maar nu geen winst maken vanwege de hoge energieprijzen toch geholpen met deze hogere investeringsaftrek en wordt onder uitputting voorkomen.
• de gelimiteerde lijst aan maatregelen waarvoor deze regelingen gelden vaker dan één keer per jaar te updaten.
• de EIA/MIA-lijst te verbreden met de maatregelen op de Erkende Maatregelen Lijst. Het is voor ondernemingen die energiebesparende maatregelen nemen van groot belang dat zij deze bedrijfsmiddelen op de EIA/MIA lijst kunnen terugvinden. Nu staan veel bedrijfsmiddelen niet op de lijst, terwijl daarmee wel energie kan worden bespaard. Het is goed dat deze middelen vanuit de EML ook worden toegevoegd, zodat er veel meer geïnvesteerd wordt in energiebesparing, verduurzaming van de opwek en daarmee (waar het uiteindelijk om gaat) het vermijden van broeikasgassen.