Dual-use goederen
Vanuit de EU worden er diverse sancties gevoerd tegen Rusland. Dit kunnen bijvoorbeeld diplomatieke sancties zijn, wapenembargo’s etc. 
Zo geldt er ook een sanctie op het verkopen/ leveren/ verhuren van zogenaamde “dual-use goederen” aan Rusland, oftewel goederen voor tweeërlei gebruik. Dat zijn producten, software en technologieën die zowel voor civiele als militaire doeleinden kunnen worden gebruikt, zoals onderdelen die ook bij het maken van kernwapens of raketten kunnen worden gebruikt.

Of uw producten dual-use zijn, kunt u checken in bijlage II van de Europese Verordening m.b.t. Dual-use goederen.

Om te voorkomen dat deze producten via een omweg in Rusland terecht komen, heeft u bij de uitvoer naar een land buiten de EU, een vergunning nodig. Zie voor meer informatie: www.rijksoverhed.nl.

Daarnaast bent u bij de uitvoer naar een land buiten de EU verplicht om een clausule op te nemen in het contract met de klant. Een zogenaamde “no re-export to Russia” clausule. Het niet gebruiken van deze clausule, levert een overtreding op.    

U kunt deze tekst hiervoor gebruiken:
"De door [naam Metaalunielid] geleverde producten vallen onder Europese en internationale exportcontrolewetgeving. Koper zal deze producten, noch direct noch indirect, uitvoeren, wederuitvoeren of overdragen aan derden zonder naleving van alle toepasselijke exportcontrole- en sanctiewetten, inclusief maar niet beperkt tot de EU Dual-Use Regulation (Verordening (EU) 2021/821)). Koper garandeert dat de producten niet zullen worden gebruikt voor militaire doeleinden, massavernietigingswapens of in landen/door entiteiten waarvoor een embargo of sanctie geldt. Koper verplicht zich bovendien om [naam Metaalunielid] onmiddellijk schriftelijk te informeren indien wederuitvoer of doorlevering plaatsvindt of overwogen wordt. Koper vrijwaart en stelt [naam Metaalunielid] volledig schadeloos voor alle aanspraken, boetes, sancties, schade of kosten die voor [naam Metaalunielid] voortvloeien uit enige schending van de onderhavige verplichtingen door Koper of door derden aan wie Koper de producten heeft geleverd."

Omdat u waarschijnlijk in het Engels communiceert met klanten buiten de EU, volgt hier de Engelse vertaling:
“The products supplied by [naam Metaalunielid] are subject to European and international export control laws. The Buyer shall not directly or indirectly export, re-export, or transfer these products to third parties without complying with all applicable export control and sanctions laws, including but not limited to the EU Dual-Use Regulation (Regulation (EU) 2021/821). The Buyer warrants that the products will not be used for military purposes, weapons of mass destruction, or in countries/by entities subject to an embargo or sanction. Furthermore, the Buyer agrees to immediately inform [naam Metaalunielid] in writing if re-export or onward delivery occurs or is contemplated. The Buyer shall fully indemnify and hold harmless [naam Metaalunielid] from all claims, fines, sanctions, damages, or costs incurred by [naam Metaalunielid] as a result of any breach of these obligations by the Buyer or by third parties to whom the Buyer has supplied the products.”

Ketenaansprakelijkheid bij leveringen aan sanctielanden en -personen
De Europese Unie voert sancties uit tegen een breed scala aan landen, bedrijven en personen wereldwijd. Voor exporterende ondernemingen is het daarom belangrijk om goed na te gaan of er beperkende maatregelen gelden voor de afnemer of het land van bestemming. Het niet naleven van deze regels kan ingrijpende gevolgen hebben, niet alleen voor de koper maar ook voor de leverancier zelf.

Vaak wordt gedacht dat de verantwoordelijkheid voor het naleven van sanctieregels na levering volledig bij de koper ligt. Volgens een recent factsheet van de Europese Commissie klopt dat beeld niet. De verkopende partij blijft namelijk verantwoordelijk voor het naleven van de sanctieregels, ongeacht welke commerciële afspraken er zijn gemaakt. Ook het gebruik van Incoterms, zoals de “Ex Works” (EXW) leveringsconditie, verandert daar niets aan. De Commissie benadrukt dat een leverancier zich nooit helemaal kan onttrekken aan zijn verantwoordelijkheid.

EU sanctions factsheet: Incoterms “Ex Works” rule (EXW) - European Commission

Van leveranciers wordt verwacht dat zij hun klanten zorgvuldig onderzoeken en due diligence uitvoeren. Dat betekent niet alleen kijken naar de directe koper, maar ook naar eventuele tussenhandelaren, derde partijen en vooral de uiteindelijke eindbestemming van de goederen. Europese regelgeving gaat ervan uit dat u als leverancier weet wat er met uw producten gebeurt nadat ze zijn geleverd. U moet dus actief nagaan of er een kans bestaat dat de goederen worden doorgeleverd of wederuitgevoerd naar een land of partij waarvoor sancties gelden. Zelfs als in contracten of afspraken lijkt vastgelegd dat de koper de verantwoordelijkheid draagt, blijft de plicht om de regels na te leven bij de leverancier liggen.

Concreet betekent dit dat u altijd moet kunnen laten zien dat u maatregelen hebt genomen om aan de sanctieregels te voldoen. U dient te weten welke goederen u exporteert, waarvoor ze zullen worden gebruikt en of er signalen zijn dat ze mogelijk opnieuw worden verkocht of uitgevoerd naar een risicoland. Mocht uit uw onderzoek blijken dat er een aanzienlijk risico bestaat, bijvoorbeeld omdat de eindbestemming onduidelijk is of omdat de koper verbonden is met partijen in een sanctieland, dan moet u dit melden bij de Douane. Zij beoordelen of de export kan doorgaan of niet.

Douane voor bedrijven | Douane

Het is dus van groot belang dat leveranciers hun verantwoordelijkheid serieus nemen en de sanctieregels strikt volgen. Vertrouwen op afspraken met de koper is niet genoeg. De Europese Commissie benadrukt dat de verplichtingen voor exporteurs altijd gelden, ongeacht de commerciële afspraken. Door alert te blijven en zorgvuldig onderzoek te doen naar de bestemming en het gebruik van uw goederen, voorkomt u dat uw onderneming betrokken raakt bij overtredingen van sanctieregels en de zware gevolgen die dat kan hebben.

Heeft u vragen over incoterms of dual-usegoederen? Neem dan voor bedrijfsjuridische vragen contact op via bj@metaalunie.nl en voor overige vragen over deze onderwerpen met ondernemen@metaalunie.nl.