In haar ‘Voorjaarsbesluitvorming Klimaat’ heeft het kabinet op 26 april 2023 ambitieuze plannen geformuleerd. Plannen die ertoe moeten leiden dat Nederland haar nationale bijdrage levert aan het beperken van de mondiale effecten van klimaatverandering. De energietransitie gaat voor iedereen voelbaar worden. “De effecten van pijnlijke maatregelen moeten maximaal worden weggenomen, maar we beseffen ook heel goed dat de pijn zonder transitie veel groter zal zijn”, aldus Gerard Wyfker, beleidssecretaris van Koninklijke Metaalunie. Ten behoeve van de mkb-maakondernemers worden nu al kanttekeningen geplaatst.
Robuuste bijdrage van MKB-maakondernemers
Mkb-maakondernemers dragen al decennia bij aan de reductie van hun bescheiden emissies en het neutraliseren van de gevolgen daarvan. Wyfker: “Met de ‘Doelgroepenaanpak’ eind vorige eeuw en de ‘Bodemsaneringsoperatie’ begin deze eeuw zijn allerlei reducties in gang gezet om de emissies naar bodem, water en lucht te minimaliseren en is afval grondstof geworden. Er is fors energie bespaard, de duurzame (eigen) opwek van energie neemt een vlucht, productieprocessen worden verder geoptimaliseerd waardoor de hoeveelheid energie per eenheid product drastisch afneemt en door circulair te ondernemen wordt een extra klimaatmaatregel genomen en neemt het verbruik van nieuwe grondstoffen af”.
Rechtvaardig, uitvoerbaar en ambitieus maar ook zorgen
Het kabinet spreekt zelf van ‘een rechtvaardig, uitvoerbaar en ambitieus klimaatbeleid’. Er wordt door het kabinet 28 miljard euro uitgegeven aan 122 maatregelen. Dat de plannen ambitieus lijken behoeft daarmee nu geen verder betoog. Op onderdelen ziet Metaalunie ook rechtvaardige elementen in de plannen. Door de sterk regressieve belastingheffing op energie hebben de kleinverbruikende ondernemers altijd relatief veel bijgedragen aan de staatskas en het verduurzamen van de grootste industriële uitstoters. Het is goed dat aan het adagium ‘hoe minder energie je verbruikt, hoe meer belasting je over je stroom en gas betaalt’ getornd gaat worden.
Geen belastingverhoging op gas zonder alternatief
Metaalunie vindt het daarentegen niet rechtvaardig dat de belastingen op aardgas al vanaf relatief bescheiden volumes fors wordt verhoogd. Door de congestie op het elektriciteitsnet kunnen deze duizenden ondernemers geen kant op. Ze moeten fors meer betalen voor hun gas terwijl stappen richting elektrificatie nog afgesloten zijn en alternatieve technieken nog ontbreken of in de kinderschoenen staan. Hier knelt dus ook de uitvoerbaarheid. “Metaalunie pleit ervoor om eerst de congestie op te lossen en pas dan met deze prijsprikkel te komen”, aldus Wyfker.
Aanscherping Energiebesparingsplicht symboolpolitiek
Metaalunie ziet het verhogen van de terugverdientijd van verplicht te nemen maatregelen - van 5 naar 7 jaar in 2027 - als pure symboolpolitiek. Een derde generatie lijst met energiebesparende maatregelen is in aantocht, een tweede ronde van de informatieplicht eind dit jaar en met de sterk opgelopen energieprijzen, zal deze maatregel eerder onrust veroorzaken en daarmee afleiden van de ingeslagen weg dan dat het een structurele bijdrage levert aan succesvol klimaatbeleid. Metaalunie pleit er dan ook voor om dit voornemen terug te draaien.
De oproep van MKB-Nederland aan het kabinet om een deel van het Klimaatfonds specifiek in te zetten voor verduurzaming van het mkb en ondernemers handelingsperspectief te bieden wordt door Metaalunie van harte onderschreven. Wyfker: “Besef daarbij dat ‘het mkb’ veel meer is dan de herkenbare ondernemers in winkelstraten. Het omvat ook vele tientallen duizenden bedrijven die, veelal gevestigd op de minder zichtbare bedrijfsterreinen, met de meest geavanceerde technieken alle ingenieuze tussen- en eindproducten maken die niet meer weg te denken zijn in de samenleving”.
Investeer nu eens fors in circulaire economie
Metaalunie blijft ook aandringen op forse investeringen in een circulaire maak- en bouw- economie. CE is het perfecte klimaatmiddel, draagt bij aan grondstof onafhankelijkheid en geeft een boost aan de economie. Extra betreurenswaardig is het dat het kabinet, ook nu weer, met goede voornemens komt maar lijkt te vergeten om daar middelen voor vrij te maken. Metaalunie roept nogmaals op om structureel 100 miljoen per jaar te investeren. Zie ook Kabinet moet zich meer inzetten voor circulaire economie - Koninklijke Metaalunie - 2023
> Lees de Kamerbief.