In het kort
In het Klimaatakkoord is opgenomen dat vanaf 2025 tenminste 30 tot 40 steden in Nederland een zero-emissiezone (ZES) hebben. Dit betekent dat in deze zone vervoer met bestelbusjes en vrachtauto’s op basis van zero-emissie plaatsvindt. Eind 2020 is de regelgeving om dit in te voeren door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bekendgemaakt. Koninklijke Metaalunie erkent het belang van schoner vervoer in steden, maar vindt dat de invoering van ZES geleidelijk dient te gebeuren (afhankelijk van de type verbrandingsmotor en afschrijvingstermijn), zodat ondernemers voldoende tijd hebben om zich voor te bereiden op de nieuwe milieueisen. Daarnaast is het van belang dat de zones – conform huidige milieuzones – beperkt blijven tot stadkernen en eventueel omliggende woonwijken.
ZES-regeling ministerie
Eind 2020 heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de regels en toegangseisen voor vracht- en bestelauto’s in zero-emissiezones bekend gemaakt. Koninklijke Metaalunie is content dat er overgangstermijnen voor vracht- en bestelauto’s opgenomen zijn in de regeling. Voor vrachtauto’s geldt: vanaf 1 januari 2025 moeten alle nieuwe vrachtwagens in zero-emissie zones een zero-emissie aandrijving hebben. Daarbij geldt een overgangstermijn tot 1 januari 2030. Die termijn is afhankelijk van de leeftijd van de vrachtauto. De leeftijd wordt bepaald op basis van het kenteken op 1 januari 2025.
Voor bestelauto’s geldt ook een overgangstermijn. Zo mogen Euro 5-bestelauto’s tot en met 31 december 2026 een emissievrije-zone inrijden. Euro 6-bestelauto’s zijn tot en met 31 december 2027 uitgezonderd. Ook hier geldt dat alle nieuwe bestelauto’s vanaf 1 januari 2025 een zero-emissie aandrijving moeten hebben.
Initiatief bij gemeenten
De keuze wanneer, hoe en in welk geografisch gebied ZES gaat gelden, ligt geheel bij individuele gemeenten. De verwachting is dat veel gemeenten op korte termijn de zones gaan publiceren. Gemeenten zijn namelijk verplicht om minimaal vier jaar vóór de daadwerkelijke inwerkingtreding de grenzen van de zones bekend te maken. De periode van vier jaar geeft ondernemers tijd om zich voor te bereiden.
Landelijk kader voor gemeenten noodzakelijk
Regionale invulling van ZES kan niet zonder duidelijke landelijke kaders voor invoering. Een landelijk kader voor invoering is van groot belang om te vermijden dat er per gemeente andere eisen gesteld worden aan bestelbusjes en vrachtwagens.
Hou bedrijventerreinen in stadsrandzone buiten de ZES-zone
Naast geleidelijke invoering van ZES is Koninklijke Metaalunie van mening dat zero-emissiezones niet onnodig groot moeten zijn. In algemene zin dienen de zones zich te beperken tot stadskernen en eventueel omliggende wijken van de steden. Dit is ook altijd de bedoeling geweest. Het is dus niet de bedoeling dat ze de zones zo ruim maken dat de bedrijventerreinen (die zich meestal bevinden in de ‘stadsrandzones’) er ook onder vallen. Bij de huidige milieuzones voor vrachtwagens en bestelbusjes vallen deze bedrijventerreinen ook niet in de zone.