Als dochter van ondernemers weet Tweede Kamerlid Claire Martens (VVD) als geen ander hoe het is om op te groeien in een MKB-maakbedrijf. Haar ouders hadden een groothandel en een fabriek in houten vloeren in Brabant, en ze maakte van dichtbij mee hoe diep een economische crisis kan ingrijpen in het leven van een ondernemer. ‘De crisis van 2008 heeft diepe sporen nagelaten. Er waren geen steunpakketten zoals tijdens de coronacrisis. Ondernemers moesten zelf zien te overleven en dat had directe gevolgen voor hele gezinnen,’ vertelt Martens.

Die ervaring verklaart haar politieke inzet voor ondernemers die in haar ogen nog te vaak miskend worden. ‘Als je opgroeit in een ondernemersgezin, beleef je de pieken en dalen letterlijk mee. Als het goed gaat, is dat direct merkbaar. De misvatting dat ondernemers in weelde baden, frustreert mij enorm. De meeste ondernemers werken keihard en nemen grote risico’s. Die erkenning moet er meer zijn.’

Voorspelbaar beleid
Martens is er dan ook van overtuigd dat de politiek meer moet luisteren naar het bedrijfsleven. ‘We moeten eerst het gesprek aangaan voordat we oordelen of lasten verhogen. De kloof tussen politiek en ondernemers is te groot en dat moet anders. We moeten keuzes maken voor de sectoren die we in de toekomst nodig hebben en zorgen voor voorspelbaar beleid. Veel ondernemers weten niet waar ze op de lange termijn aan toe zijn. Dat moet beter.’ Een van de concrete voorstellen van de VVD is om de loondoorbetaling bij ziekte te hervormen. ‘Nederland kent een verplichting van twee jaar, terwijl Duitsland zes weken heeft en daar het ziekteverzuim lager ligt. Dat geeft Nederlandse ondernemers een enorme last. Wij pleiten ervoor om dit te verkorten naar één jaar. Zo maken we het voor bedrijven aantrekkelijker om mensen in dienst te nemen.’

Maakindustrie en innovatie
Volgens Martens speelt de Nederlandse maakindustrie een cruciale rol in de toekomstige economie. ‘We hebben het vaak over de chipsector of biotech als sectoren van de toekomst, maar de huidige maakindustrie is daar onlosmakelijk mee verbonden. Zonder MKB-maakbedrijven kan een bedrijf als ASML niet bestaan. We moeten het economische beleid met die bril op vormgeven.’ Ondernemers kampen met grote uitdagingen: personeelstekorten, stijgende kosten en energieprijzen. Toch ziet Martens juist veel kansen. ‘Nederlandse bedrijven zijn innovatief en flexibel. Juist mkb’ers kunnen zich snel aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen. De overheid moet zorgen dat regelgeving de innovatie die daarvoor nodig is, niet in de weg zit. Bijvoorbeeld op het gebied van AI lopen we in Europa achter, omdat we te veel denken in risico’s en niet in mogelijkheden. Dat moeten we veranderen.’

Bedrijfsvakscholen en mbo-waardering
Een ander speerpunt van Martens is de herwaardering van het mbo en de rol van bedrijfsvakscholen. ‘Ik heb zelf op het mbo gezeten en weet hoe belangrijk praktijkgericht onderwijs is. Toch wordt het mbo nog vaak als een tweede keuze gezien, terwijl het juist de basis is van onze maakindustrie. We moeten af van het idee dat doorstroom naar hoger onderwijs de enige maatstaf voor succes is.’

‹‹ De kloof tussen politiek en ondernemers is te groot en dat moet anders ››

Volgens Martens hebben veel bedrijven betere apparatuur en meer actuele kennis dan onderwijsinstellingen. ‘Toch erkennen we de opleidingen binnen bedrijfsvakscholen onvoldoende. Onderwijsinstellingen zien
ze vaak als concurrentie, terwijl het in landsbelang is dat bedrijven meehelpen bij het opleiden van vakmensen.’ Om dit te verbeteren, heeft Martens een motie ingediend om bedrijfsvakscholen een formele rol in het onderwijsstelsel te geven. ‘De minister stond er niet om te springen, maar de Tweede Kamer heeft de motie aangenomen. Nu moeten we zorgen dat dit idee samen met ondernemers wordt uitgewerkt. Zij weten immers het beste wat nodig is.’ Daarnaast moet er aandacht zijn voor de erkenning van opleidingen. ‘Als een leerling bij een bedrijf een opleiding volgt, moet die daar een diploma voor krijgen. Het moet niet zo zijn dat iemand zonder officieel bewijs blijft zitten, terwijl diegene waardevolle vaardigheden heeft geleerd.’

Energietransitie en toekomst van de sector
De energietransitie en de toekomst van de industrie benoemt Martens ook als belangrijke thema’s. ‘Technisch personeel is cruciaal om de energietransitie te laten slagen. Zonder goed opgeleide vakmensen blijven de ambities op papier staan. De overheid loopt vaak achter de feiten aan en bedrijven zien de ontwikkelingen veel sneller aankomen. Daarom moeten we ondernemers serieus nemen en niet belemmeren met onnodige regelgeving.’ Volgens Martens is er meer mogelijk als de overheid bedrijven de ruimte geeft. ‘Bedrijven investeren uit eigen zak en leiden mensen op. Dat moeten we waarderen en faciliteren in plaats van tegenwerken. De minister is nu aan zet, maar ik zal het scherp in de gaten houden. Ondernemers weten hoe het moet en mijn rol is om de brug te slaan tussen hun plannen en het beleid in Den Haag.’

Samenwerking als sleutel tot succes
De uitdagingen in de maakindustrie zijn groot, maar Martens is optimistisch. ‘Nederland heeft alles in huis om een sterke maakindustrie te behouden. Maar dat vraagt om samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid. Ondernemers moeten de ruimte krijgen om te doen waar ze goed in zijn: innoveren, opleiden en produceren. De politiek moet dat mogelijk maken.’