Na weer een goed bedoelde, maar totaal uit de bocht gevlogen rege­ling voor het mkb – de Tegemoet­koming Energiekosten energie­intensief mkb – bekeek Arend Kisteman de mogelijkheden om zelf de politiek in te stappen. De eigenaar van een ambachtelijke bakkerij in Zwolle stelde zich verkiesbaar voor de VVD om in de Haagse politiek met zijn ondernemershart en ­verstand meer te kunnen betekenen voor mkb­ondernemers. Zonder politieke achtergrond, met lobbyervaring en de kennis en ervaring van een ondernemer. En dan ook nog een mkb­ondernemer.

‘Het mkb is de grootste werkgever van Nederland’, benadrukt Kisteman. ‘Dat wordt vaak onderschat, maar het is een feit. Onder jullie achterban bevinden zich bijvoorbeeld een heleboel innovatieve mkb­bedrijven. Koplopers op bepaalde gebieden en bedrijven die nodig zijn om bijvoorbeeld de verduur­zamingsslag te maken. Ik vind dat grote en kleine bedrijven over één kam worden geschoren. Grote concerns worden vergeleken met een kleine lokale ondernemer. Gedacht wordt dat bij beiden het geld tegen de plinten klotst. Dat alle ondernemers het hartstikke goed hebben en ze er niet zoveel voor hoeven te doen. Voor mkb’ers geldt dat niet. Ik denk dat misschien wel 40 of 50% van de mkb­-ondernemers financieel beter af is als ze in loondienst zou werken. Dat is best schrik­barend. Aan de andere kant; die ondernemers genieten wel van hun vrijheid. Om hun eigen ding te doen, hun dromen te verwezenlijken of dat mooie ambacht uit te oefenen. We moeten zorgen dat ze dat kunnen blijven doen. En daarom niet elke rekening van de Nederland BV bij het mkb neerleggen. Zoals die van het stijgende minimumloon bijvoorbeeld. Dat is killing. Dit maakt het niet makkelijk voor het mkb momenteel.’

Regeldruk is hardnekkig
Het is volgens Kisteman ook niet makkelijk door de toenemende regeldruk. ‘Daarom staat het nadrukkelijk op de agenda van de Tweede Kamer. Mkb-commissiedebatten staan er bol van. Zeven van de tien moties die voortkomen uit die commissie, gaan over regeldruk en zijn door de Tweede Kamer aangenomen. Alleen vormen ze geen garantie dat het beter gaat. Regeldruk is hardnekkig. De ATR, die adviezen geeft en nieuwe wetten of regels toetst op een toegevoegde waarde, is steeds belangrijker en bekender in de Kamer. Een minister kan de adviezen van de ATR naast zich neerleggen, maar dat is steeds ongebruikelijker.’ Daarnaast constateert Kisteman dat 95% van de regeldrukkosten uit Brussel komt. ‘We moeten dus ook in Brussel hard aan de slag om daar wat aan te doen. In een aangenomen motie staat dat bekeken moet worden of ATR meer gezag kan krijgen in Brussel. Er is al een gezant aangesteld voor het verminderen van regeldruk voor mkb­ondernemers. Dus er is aandacht. Maar je merkt nog steeds dat van veel wet­ en regelgeving wordt gedacht dat ‘een ondernemer het er wel even bij doet’. Dat is raar. En helemaal als je beseft dat veel regel­geving zichzelf tegenspreekt. Met name in de zorg komt dat veel voor, maar bij jullie vast ook wel. Daar moet ook iets aan gedaan worden.’

Aanvraag te ingewikkeld
Ook rondom subsidieregelingen is er volgens Kisteman werk aan de winkel. De aanvraag ervan is volgens hem zo ingewikkeld geworden, dat kleine ondernemers adviseurs in moeten schakelen die geld verdienen met subsidie­ aanvragen. ‘Dan zijn we niet goed bezig. Maak het makkelijker en minder complex. Zorg desnoods voor één loket. En kijk naar het moment waarop je de subsidie krijgt. Nu is dat aan het einde van een ontwikkelingstraject, maar soms heb je ook gewoon geld nodig om een innovatietraject op te starten. Je kunt ook regelen dat er piketpaaltjes worden geslagen en halverwege, na een evaluatie van een project, al besluiten een deel van het subsidie­ geld toe te kennen. Dat moeten ondernemers nu zelf voorfinancieren en dat is voor sommige bedrijven lastig.’

‹‹ Eigenlijk is het mkb
nog te weinig
aan het digitaliseren ››

Lastig noemt hij ook de zoektocht naar personeel. ‘Dat zie je overal terug. Neem RVO; op een bestand van 6.000 medewerkers zoeken ze er nog 600 bij. Maar ook het UWV vergrijst gigantisch. Om alle dingen die wij hier in Den Haag bedenken, uit te kunnen voeren, zijn honderden mensen nodig. De overheid concurreert direct met het bedrijfsleven. Daarom moet er een enorme digitaliserings­ slag worden gemaakt. Dat geldt ook voor het bedrijfsleven. Eigenlijk is het mkb nog te weinig aan het digitaliseren. Alleen een website hebben, is niet genoeg. Processen moeten sneller, want uiteindelijk moeten ze productiever worden.’

Netcongestie
Als andere uitdaging voor mkb­bedrijven noemt Kisteman netcongestie. ‘Met de zoge­ heten energiehubs op bedrijventerreinen gaan we de goede kant op. Er zijn eindelijk plekken waar wordt toegestaan dat bedrijven zelf wind­ en/of zonne­energie kunnen opslaan en vervolgens weer kunnen gebruiken en onder­ling verdelen. Dat is een grote wens van veel bedrijven. Maar regelgeving moet wel in de pas lopen. Nu mag dat niet zomaar; dat is een beetje lachwekkend.’

Mkb op het netvlies
Wat Kisteman in ieder geval tijdens zijn Twee­ de Kamerlidmaatschap op het netvlies wil hebben van zijn collega’s, zijn de opgaven waar ondernemers voor staan. ‘Dat ze met het geld dat ze verdienen niet alleen salarissen moeten betalen, maar het ook nodig hebben om te investeren en te verduurzamen. Als in Den Haag besloten wordt dat de minimum­ lonen met 1,2% moeten stijgen, moeten Kamerleden beseffen dat dat ten koste gaat van bijvoorbeeld de verduurzamingsslag. Of dan steekt zo’n ondernemer maar geen geld in innovatie, want hij moet ook nog zonnepanelen op zijn dak leggen. Daar moet de Tweede Kamer beter bij stilstaan. Wat voor Kamerleden normaal lijkt, pakt voor een ondernemer heel anders uit. Dat is eigenlijk wat ik wil bereiken bij mijn collega­-Tweede Kamerleden; weten wat ondernemen inhoudt en ondernemers veel meer betrekken bij besluitvorming.’