De afwerking van het plaatwerk vormt bij grote metaalbedrijven nogal eens de bottleneck. Vandaar de roep om meer logistieke automatisering. Finishmachinebouwer Q-Fin geeft daar ruimschoots gehoor aan. Alsof hij een potje Tetris speelt: de robotarm pakt de gesneden plaatdelen van de pallet en legt ze razendsnel als een puzzel op de aanvoerband van de ontbraammachine. Als de batch ligt, start de machine met zijn taak. “Zonder enige bemoeienis van een operator”, zegt Joost Kouwenbergh, brand manager bij Q-Fin in Bergeijk.

Anton Bax – die zich CPE, Chief Pushing the Edge noemt – richtte elf jaar geleden Q-Fin op, naast zijn drie bestaande metaalbedrijven. Q-Fin ontwerpt, bouwt en verkoopt machines voor het ontbramen, afronden en finishen van metalen plaatwerk. De eigen engineers ontwikkelen de benodigde software en elektronica, en deels de mechanica. Bij zusteronderneming Bax Metaal koopt Q-Fin metalen onderdelen in. Het bedrijf assembleert en test de producten in eigen huis, om ze vervolgens bij klanten wereldwijd te installeren. Tegenwoordig biedt de machinebouwer ook ‘handling solutions’ aan. Die automatiseren het handmatige werk rondom de machines.

Komborstels en Multibrush
Metalen plaatwerk dat is bewerkt door de lasersnijder heeft bramen aan de onderzijde van de snijranden, die haaks en vlijmscherp zijn. Een assemblagemonteur of een eindgebruiker kan daar zijn hand aan openhalen. Het is noodzaak om gesneden plaatwerk te ontbramen en af te ronden. Bij een machine in opbouw laat Kouwenbergh zien hoe dit in zijn werk gaat. “Plaatwerk komt eerst via een transportband langs een schuurband, die de bramen van het product verwijdert. Borstels ronden daarna de scherpe randen af en geven het plaatwerk desgewenst een finishbehandeling”, zegt hij. “Onze grootste en snelste machines combineren twee borsteltechnieken.
De komborstel geeft veel druk op het product. Dit zorgt voor een hoge doorvoersnelheid. De Multibrush zet minder kracht, zorgt voor een mooie richtingloze finish en laat bij het afronden van een rvs-plaat een eventuele beschermfolie intact. De gecombineerde borsteltechniek maakt deze finishmachines uniek in de markt. Ze zijn interessant voor plaatwerkbedrijven met een focus op dun plaatwerk voor machinebouwers in de food-, medical- en hightechindustrie. Tegelijkertijd zijn ze interessant voor metaalbedrijven die dikker staal verwerken, voor onder meer constructies die gepoedercoat worden.”

Driehonderd per jaar
In de showroom in de hoofdvestiging staan machines uit de verschillende series, werkend opgesteld. Kouwenbergh: “De klant kan zijn eigen producten meebrengen en hier uitproberen welke combinatie van finish en handling voor hem de beste oplossing is.” Jaarlijks verkoopt Q-Fin driehonderd ontbraammachines – zelf spreken ze liever van ‘finishmachines’. “Grotere productiebedrijven letten bij hun aankoop vooral op de doorloopsnelheid van een machine. Bij de gemiddelde ontbraammachine is de gebruiker blij als het plaatwerk er met één of twee meter per minuut doorheen gaat. Dat is behoorlijk traag en de operator staat voornamelijk te wachten tot hij het volgende product kan opleggen. Onze finishmachines lopen doorgaans drie tot zes meter per minuut.

De tijdsbesparing is dus enorm”, vertelt Kouwenbergh. Bax voorziet dat het aantal verkochte machines in twee à drie jaar tijd verdubbelt. “Wij willen wereldwijd de nummer één zijn in innovatieve ontbraamtechniek, inclusief de handling daaromheen.” Q-Fin levert aan plaatwerkbedrijven in vrijwel heel Europa en daarbuiten in onder meer Australië. Het bedrijf onderzoekt de mogelijkheid om een vestiging in de Verenigde Staten te openen. “De VS is een markt waar wij hoge verwachtingen van hebben.”

Bottleneck
Enkele jaren terug breidde Q-Fin zijn aanbod uit met logistieke oplossingen. Daar was vraag naar vanuit de plaatwerkindustrie. Want hoe snel ontbraammachines ook worden, bij de in- en uitleg komt veel handmatig werk kijken. Kouwenbergh: “Handwerk haalt de snelheid uit het productieproces. De finishing is vaak de bottleneck in een plaatwerkbedrijf.” Als antwoord daarop produceerde Q-Fin transportbanden bij de finishmachines, voor de in-, af- en terugvoer. Enige tijd later volgde een omkeerunit voor dubbelzijdige bewerkingen. Door toenemende personeelstekorten in de plaatwerkindustrie steeg de behoefte aan verdergaande automatisering. Q-Fin speelde daarop in met de introductie van robots en cobots.

Tweede pand
De nieuwe afdeling met logistieke oplossingen kreeg in 2023 een eigen onderkomen: vlak achter de hoofdvestiging van Q-Fin verrees een tweede pand. In deze demonstratieruimte staan volledige machinelijnen opgesteld met aan- en afvoer, omkeerunit en robot. De grootste robot is een zogeheten cartesian, werkend in een beveiligde cell. De robotarm werkt in drie lineaire assen volgens het cartesiaanse coördinatensysteem (X, Y en Z). Hij kan zware producten aan en grote batches snel verwerken. De cobot, of Q-Bot zoals Q-Fin hem noemt, wordt vooral ingezet voor de kleinere producten. Kouwenbergh: “In een demo- opstelling hebben wij de Q-Bot gekoppeld aan een TwinLine F250. Dat is een finishmachine voor kleine, vlakke plaatdelen tot 250 mm breed. Door de bescheiden omvang is dit prijstechnisch een interessante oplossing, met nul programmeerwerk en nul arbeidskosten.”

‹‹ Handwerk haalt de snelheid uit het productieproces ››

Pushing the Edge
Met een 3D-camera herkennen de robots en cobots welke producten zij voor zich hebben. Kouwenbergh: “Dankzij de camera en hun gripper met individueel aanstuurbare zuignapjes, kunnen ze allerlei vormen nauwkeurig oppakken.” De robots koopt Q-Fin in, evenals de 3D-camera’s en grippers. “Op zich zijn de robots niet heel bijzonder”, zegt Kouwenbergh. “Onze EYE-Q, intelligente software, en de koppeling met een ERP- systeem zorgen voor de samenwerking tussen de verschillende onderdelen. Dat maakt het verschil.” Geautomatiseerde handling neemt een operator het meeste werk uit handen, aldus Kouwenbergh. “Met de toevoeging van een heftruckrobot is de aan- en afvoer van producten zelfs helemaal manloos.”

In een paar jaar tijd veranderde er veel en inmiddels telt het bedrijf 45 medewerkers. Bax: “Van New Kid On The Block, waar de gevestigde orde amper naar omkeek, tot technisch marktleider. Als het gaat om nieuwe ontwikkelingen is Q-Fin niet langer de volger, maar de trendsetter. Onze klanten zien ons ook als zodanig. Om daar te komen en ook te blijven, investeert Q-Fin sinds de start veel in R&D. Q-Fin blijft de grenzen verleggen: Pushing the Edge, zoals wij dat noemen. Daarmee verwierf ons bedrijf een bijzondere en sterke positie.”