Stelt u zichzelf weleens de vraag waar u goed in bent? Of wat u nog zou willen leren? Wat mij betreft moeten we die vraag wat vaker aan onszelf stellen. We leven in een tijd waarin ontwikkelingen elkaar snel opvolgen. De energietransitie, digitalisering en het tegengaan van arbeidsmarkttekorten veranderen de aard van ons werk. Het vraagt om flexibiliteit van zowel werkgevers als werknemers en dat brengt soms ook onzekerheid met zich mee. Leven lang ontwik- kelen kan het antwoord vormen opdie onzekerheid. Verandering is onvermijdelijk. Door ons te blijven ontwikkelen, kunnen we beter meebewegen.
Bij de SER houden we ons al een aantal jaar bezig met leven lang ontwikkelen. We adviseren over mogelijkheden in wet- en regelgeving. En via ons netwerk met regionale en sectorale samenwerkingsverbanden verzamelen we kansen en knelpunten die we bespreken met vertegenwoordigers van landelijke organisaties en beleidsmakers. Uit al deze gesprekken en uit onze Monitor Leercultuur, een onderzoek waarin de leercultuur in Nederland in kaart wordt gebracht, blijkt dat we de mogelijkheden voor scholing en ontwikkeling belangrijk vinden. Desondanks blijht de drempel voor werknemers om een opleiding of cursus te volgen hoog.
Er zijn mensen die vinden dat scholing en ontwikkeling de verantwoordelijkheid van mensen zelf is, maar de praktijk blijkt weerbarstiger. Zo blijkt dat vooral praktisch opgeleiden, flexwerkers en 55-plussers minder kansen hebben op het gebied van leven lang ontwikke- len. Voor deze groepen geldt dat zij aanzienlijk minder cursussen en opleidingen volgen en minder vaak informeel leren op de werkvloer. Bovendien laat onderzoek van CNV zien dat praktisch opgeleiden nauwelijks scholing krijgen aangeboden als zij eenmaal in dienst zijn, ondanks dat de vraag naar en waardering voor deze mensen stijgt.
De eerste stap om mensen op weg te helpen is het stellen van de juiste vragen in een een-op-eengesprek. Waar heeht iemand echt behoefte aan? En welke obstakels maken dat iemand niet in beweging komt? Vakbonden leveren hier een bijdrage aan door het opleiden van leerambassadeurs. Dat zijn werknemers die geleerd hebben hoe ze collega’s op een laagdrempelige manier kunnen motiveren om zich verder te ontwikkelen. Maar ook jij, als directe collega, teammanager of HR-medewerker kunt een verschil maken op de werkvloer. Stel je collega eens de vraag wat hij of zij nog zou willen leren en bespreek welke skills jullie onbewust al toepassen in jullie werk. Wie weet levert het nieuwe inzichten op.
Een goed opgeleide beroepsbevolking is essentieel voor een goed functionerende arbeidsmarkt, het tegengaan van arbeidsmarkttekorten en de concurrentiepositie van Nederland. Leven lang ontwikkelen is daarmee dus niet alleen een verantwoordelijkheid van werkgevers of werknemers, maar van ons allemaal.
ALEXANDRA VAN SELM
DIRECTEUR BELEID SOCIAAL ECONOMISCHE RAAD