In het kort
Na een ruim tien jaar durend wetgevingsproces, gaat de nieuwe Omgevingswet – en de daaraan gekoppelde Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) – waarschijnlijk op 1 januari 2024 van kracht. De nieuwe wet bundelt ‘alle’ wetten en regels voor ruimte, bouw, infrastructuur, milieu, natuur, bodem en water. Ook regelt het daarmee de beheer en ontwikkeling van de fysieke leefomgeving in Nederland (landelijk en regionaal). De Omgevingswet is voor maakbedrijven zeer belangrijk. Deels stelt de wet landelijke kaders voor de inrichting van onze fysieke leefomgeving vast. Nog belangrijker is dat de wet ook kaders meegeeft aan provincies, waterschappen en vooral gemeenten bij de inrichting van de omgeving. Metaalunie hamert er al jaren op dat de Omgevingswet wel voldoende omgevingsruimte voor mkb-maakbedrijven moet garanderen en dat het DSO mkb-vriendelijk gereed moet zijn op alle aspecten waar het DSO voor bedoeld is.
Voldoende omgevingsruimte voor mkb essentieel
Concreet bepaalt de nieuwe Omgevingswet de landelijke bouw-, brandveiligheids-, milieu- (deels landelijk, deels lokaal) en andere omgevingseisen (voor belangrijk deel via omgevingsplan) én de procedures met betrekking tot meldingen en vergunningen. Tijdens het wetgevingsproces van de afgelopen jaren heeft Metaalunie, richting politiek en overheid, continu gehamerd op voldoende omgevingsruimte voor mkb-maakbedrijven in de metaal. Bij deze ruimte moet gedacht worden aan fysieke, milieu-, uitbreidings-, wijzigings- en nieuwbouwruimte voor maakbedrijven. Daarbij is geluid de meest bepalende omgevingsfactor. De ruimtes die hiermee bedoeld worden, staan in veel gemeenten – op veel locaties – onder druk door onder andere de oprukkende woningbouw.
Wettelijk kader goed uitgewerkt, zorgen over uitvoering door gemeenten
Metaalunie is positief dat er in de omgevingswetgeving betere waarborgen in de (bezwaar)procedure zijn opgenomen voor bedrijven die met de oprukkende woningbouw worden geconfronteerd. Metaalunie heeft echter nog wel grote zorgen over de uitwerking van de Omgevingswet in de dagelijkse praktijk van ondernemers; met name over de invulling van de wet door gemeenten. Gemeenten hebben een belangrijk deel van de ‘omgevingskeuzes’ via omgevingsplannen en omgevingsvergunningen in handen. Zo gaat bijvoorbeeld het belang van de woningbouw, in toenemende mate, helaas ten koste van ruimte voor bestaande bedrijven(terreinen).
Mkb-vriendelijk Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) essentieel
Een goede werking van de Omgevingswet valt of staat met duidelijke dienstverlening van de overheid. Hiervoor wordt een Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) ontwikkeld. Voor Metaalunie is het van belang dat het DSO de juiste praktische handreikingen geeft aan ondernemers en, niet onbelangrijk, dat het ook mkb-vriendelijk is. Het DSO is onmisbaar voor bedrijven om bijvoorbeeld te weten te komen wat:
- de algemene milieu- en brandveiligheidseisen zijn;
- hoe er gemeld kan worden;
- hoe een omgevingsvergunning kan worden aangevraagd; en
- hoe de eisen zijn op het eigen bedrijfsperceel en de directe relevante omgeving in het omgevingsplan.
Zolang DSO nog niet op orde, geen inwerkingtreding
De invoering van de Omgevingswet is weer uitgesteld van 1 juli 2023 naar 1 januari 2024. Reden van dit uitstel is, omdat onder andere uit de mkb-toets, waarbij Metaalunie betrokken was, bleek dat het DSO allesbehalve ‘invoeringsgereed’ was. Als Metaalunie zullen we blijven bewaken dat het DSO eerst mkb-vriendelijk gereed is, voordat de Omgevingswet kan worden ingevoerd.
Regionaal krachten bundelen
Koninklijke Metaalunie ziet een belangrijke rol voor regionale krachtenbundeling van ondernemers (zoals een lokale ondernemersvereniging of een bedrijventerreinenvereniging). Zo kunnen gemeenten bewust gemaakt worden van een goede balans tussen woningbouw en bedrijvigheid binnen de gemeente, onder andere in discussies over wijzigingen in het omgevingsplan.