In het kort
Sinds 1 januari 2014 kunnen erkende leerbedrijven via de Subsidieregeling Praktijkleren (SPL) een tegemoetkoming voor begeleidingskosten van leerlingen en studenten ontvangen als zij een leerplaats aanbieden. Koninklijke Metaalunie is van mening dat de SPL een belangrijke regeling is om het voor bedrijven betaalbaar en aantrekkelijk te maken om studenten te begeleiden tijdens hun opleiding op de werkplek. Door het succes van praktijkleren wordt van bedrijven echter steeds meer gevraagd, zoals ook de begeleiding van vmbo’ers, havisten en omscholing van zij-instromers. Hier staat vooralsnog echter geen compensatie voor bedrijven tegenover. De SPL zou derhalve volgens Metaalunie uitgebreid moeten worden naar álle funderende scholing op de werkplek en voor trajecten voor zij-instromers.
Praktijkleren van groot belang
Uit vele onderwijskundige onderzoeken blijkt dat leren in de praktijk van wezenlijk belang is voor de student, het bedrijf, de school en de maatschappij. Zo blijkt onder andere dat leerlingen meer kennis en vaardigheden opdoen op de werkvloer waarmee hun arbeidsproductiviteit hoger ligt en werkloosheidscijfers lager liggen met een bbl-diploma. Er wordt daarom terecht een steeds groter beroep op bedrijven gedaan – zoals de nieuwe praktijkcomponenten in vmbo-tl en havo en meer omscholingstrajecten richting tekortsectoren zoals mkb-metaal – die niet onder de SPL vallen. Dit beroep op bedrijven kan alleen goed worden ingevuld als zij daarbij adequaat worden ondersteund. De SPL is een steunmaatregel die op dit punt zou moeten worden uitgebreid.
SPL als steunmaatregel
De SPL is bedoeld als tegemoetkoming in de kosten voor de begeleiding van een leerling, deelnemer, student of promovendus. Het ministerie van OCW is verantwoordelijk voor de regeling. De overheid wil ondernemers stimuleren te investeren in het opleiden van toekomstig beroepspersoneel. De hoogte van de vergoeding hangt af van het aantal weken dat een leerling op een bedrijf werkte. Omdat het bij de SPL gaat om schoolgaande leerlingen, wordt de subsidie verkregen per schooljaar. Leerlingen die een (bbl-)traject volgen, waarbij ze vier dagen in de week stagelopen en een dag in de week naar school gaan, komen hiervoor doorgaans in aanmerking. Ook bedrijven die leerlingen begeleiden die een duale hbo- of technische wo-opleiding volgen, komen in sommige gevallen in aanmerking voor een tegemoetkoming. Dit is hard nodig want uit onderzoek blijkt dat het een bedrijf zo’n 13.000 euro per jaar kost om een student op te leiden.
SPL werkt en verdient uitbreiding
De SPL is sinds 2014 de opvolger van de Wet Vermindering Afdracht (WVA). Voor SPL kwam helaas aanzienlijk minder geld beschikbaar dan voor de WVA. SPL is ondanks minder budget succesvol gebleken, maar verdient naar de mening van Metaalunie – juist vanwege bewezen succes – uitbreiding. De SPL werkt juist zo goed, omdat bedrijven hiermee erkenning krijgen voor hun belangrijke rol in het onderwijssysteem en enige compensatie voor de gemaakte kosten. De bereidheid van ondernemers om te investeren in leerlingen is groot, maar kosten vooral voor mkb is vaak proportioneel hoog. De tegemoetkoming van de SPL compenseert de kosten enigszins, maar met een groter beroep op bedrijven, studenten met verschillende achtergronden en leerroutes en zij-instromers, moet de SPL verder aangescherpt worden en met van te voren bekende bedragen werken. Daarmee komt een mooie publiek-private aanpak nog verder tot bloei.
SPL: knelpunten aanpakken
SPL heeft in de praktijk zijn effect bewezen, maar dit is niet zonder slag of stoot gegaan. De drempel voor bedrijven om mee te doen is vaak nog te hoog. En aantal knelpunten van de SPL zijn:
- In de SPL wordt te veel onderscheid gemaakt naar onderwijstypen. Dat zou veel meer gestandaardiseerd moeten worden naar vergoeding per begeleidingsuur. Het maakt voor een bedrijf namelijk niet uit of het gaat om een leertraject met stage of als werknemer, voortgezet onderwijs, mbo of hbo, duaal of deeltijd of omscholing. Voor studenten van elk opleidingsniveau blijven de inspanningen en betrokkenheid voor een ondernemer gelijk, evenals het belang daarvan voor de student, het bedrijf en de arbeidsmarkt.
- De onzekerheid is voor bedrijven groot. Vooraf is onduidelijk welke compensatie er tegenover de intensieve studentbegeleiding staat. De 2700 euro vergoeding is namelijk een maximum bedrag en geen gegarandeerd bedrag. Bij een overschrijding van het beschikbare subsidiebudget per onderwijscategorie wordt het budget evenredig verdeeld over de ingediende aanvragen in die categorie. De subsidie is daardoor in de praktijk vaak lager dan het maximum van 2700 euro.
Aanpassing en verlenging SPL noodzakelijk
Juist omdat de SPL zo noodzakelijk is om ondernemers tegemoet te komen in hun opleidingskosten, is aanpassing noodzakelijk. Metaalunie pleit voor een SPL die breder toepasbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig is, zodat zeker in deze krappe arbeidsmarkt, bedrijven zich kunnen blijven inzetten bij scholing van studenten. Concreet stelt Metaalunie de volgende zaken voor:
- neem zo snel mogelijk een besluit over verlenging van SPL in 2022 voor minimaal vijf jaar om bedrijven duurzaam te kunnen blijven betrekken bij de uitvoering van het onderwijs;
- breid de doelgroepen van de SPL uit naar techniekrichtingen in het voortgezet onderwijs (vmbo en havo);
- breid de doelgroepen van de SPL uit naar omscholingstrajecten richting tekortsectoren;
- kortom: durf te investeren en verhoog het SPL budget, zodat aan de ene kant zo veel mogelijk leerlingen (uit het mbo, vmbo en havo) en zij-instromers de mogelijkheid krijgen voor praktijkleren en aan de andere kant zo veel mogelijk (mkb-)bedrijven kunnen rekenen op een gegarandeerd vaste tegemoetkoming; en
- laat de uitbreiding van de SPL met vmbo, havo en zij-instromers niet ten koste gaan van de bedragen voor de bestaande doelgroep mbo’ers, door het budget voor de SPL proportioneel te verhogen.